ასლან მასხადოვი

 

ჩეჩნეთის  ერთ-ერთი გამორჩეული ლიდერი, გენერალი, ჩეჩნეთის მესამე პრეზიდენტი,  ასლან (ალიევიჩ) მასხადოვი დაიბადა 1951 წელს ყაზახეთში, სოფელ შაკაიში, დეპორტირებული ჩეჩნების ოჯახში. 1972 წელს დაამთავრა თბილისის უმაღლესი საარტილერიო სასწავლებელი, შემდეგ 1981 წელს - მოსკოვის უმაღლესი საარტილერიო სასწავლებელი. მსახურობდა შორეულ აღმოსავლეთში. 1990 წლის შემოდგომიდან - ვილნიუსის  სარაკეტო ჯარების და არტილერიის შტაბის უფროსი და მე-7 დივიზიის მეთაურის მოადგილე. ასევე, იყო სამმართველოს ოფიცერთა კრების თავმჯდომარე და პოლკოვნიკის წოდებამდე ავიდა. ჩეჩნეთში ჩასვლამდე ასლან მასხადოვი ვილნიუსში ცხოვრობდა.  იმ პერიოდში ის ხელმძღვანელობდა საარტილერიო პოლკს ლიტვაში, რომელიც მისი მეთაურობით საუკეთესოდ იყო აღიარებული ბალტიის სამხედრო ოლქში. ბრწყინვალე სამხედრო კარიერა გაიხსნა ასლან მასხადოვის წინაშე, მაგრამ მან მიატოვა ის იმ მომენტში, როდესაც რუსული ჯარები მიუახლოვდნენ ჩეჩნეთის საზღვრებს და ბევრმა ანალიტიკოსმა იწინასწარმეტყველა რუსეთ-ჩეჩნეთის შეიარაღებული კონფლიქტის დაწყება. როგორც თავისი სამშობლოს ნამდვილი პატრიოტი, ასლან მასხადოვი ჩეჩნეთში 1992 წლის დეკემბერში ჩავიდა და განაცხადა, რომ მზად იყო ემსახურა დამოუკიდებელი ჩეჩნეთის რესპუბლიკის შეიარაღებული ძალების სტრუქტურებში. 1993 წლის ნოემბრიდან (დუდაევის დამხობის წარუმატებელი მცდელობის შემდეგ, როდესაც შეიარაღებული ძალების გენერალური შტაბის უფროსის ვისხან შახაბოვის მოხსნეს თანამდებობიდან),  მასხადოვი მსახურობდა გენერალური შტაბის უფროსის მოვალეობის შემსრულებლად, ხოლო 1994 წლის მარტში დაინიშნა გენერალური შტაბის უფროსის თანამდებობაზე. 1994 წელს, პირველი ომის დასაწყისში მასხადოვი ხელმძღვანელობდა გროზნოში პრეზიდენტის სასახლისა და თავად ქალაქის დაცვას. მან მოიგერია პრორუსული „ოპოზიციური“ ძალების შეიარაღებული აჯანყებები და პროვოკაციები. 1995 წლის თებერვალში დუდაევმა მასხადოვს დივიზიონის გენერლის წოდება მიანიჭა.

1996 წლის აგვისტოში მასხადოვი წარმოადგენდა ჩეჩნურ მხარეს რუსეთის ფედერაციის უშიშროების საბჭოს მდივანთან, ალექსანდრე ლებედთან მოლაპარაკებებში, რომელიც დასრულდა ხასავიურტის ხელშეკრულების ხელმოწერით. 1996 წლის 17 ოქტომბერს ასლან მასხადოვი დაინიშნა ჩეჩნეთის კოალიციური მთავრობის პრემიერ-მინისტრის პოსტზე. 1996 წლის დეკემბერში, საარჩევნო კანონის შესაბამისად, გადადგა თანამდებობიდან, რათა ჰქონდა  საპრეზიდენტო არჩევნებში მონაწილეობის უფლება. 1997 წლის 27 იანვარს აირჩიეს იჩქერიის პრეზიდენტად. 1997 წლის 12 მაისს მოსკოვში, იჩქერიის ლეგიტიმურმა პრეზიდენტმა, ასლან მასხადოვმა და რუსეთის პრეზიდენტმა, ბორის ელცინმა ხელი მოაწერეს სამშვიდობო ხელშეკრულებას "მშვიდობისა და თანამშრომლობის შესახებ", რომელიც ფაქტობრივად,  ჩეჩნეთის  დამოუკიდებლობის  აღიარების ტოლფასი იყო. ხელშეკრულებაში მკაფიოდ გაწერილი  იყო:  „ამიერიდან ყველა საკითხი გადაწყდება მხოლოდ საერთაშორისო სამართლის საფუძველზე...“.

 1998 წლის დეკემბერს, მას დაუპირისპირდა  "პრორუსული იპოზიცია". "საველე მეთაურებმა" და  ე.წ. "ჩეჩნეთის სარდლების საბჭომ" რესპუბლიკის შარიათის უზენაეს სასამართლოს მოსთხოვა ასლან მასხადოვის თანამდებობიდან გადაყენება. თუმცა, სასამართლომ ვერ დაადგინა  პრეზიდენტის თანამდებობიდან გადაყენების საფუძველი. მოგვიანებით გაჩნდა ინფორმაცია ამ გარემოცვის რუსეთის სპეცსამსახურებთან თანამშრომლობის შესახებ.1997-1999 წლებში იჩქერიის პრეზიდენტის წინააღმდეგ განხორციელდა 11 ტერორისტული აქტი, რასაც  რამდენიმე პირადი მცველის სიცოცხლე ემსხვერპლა, ხოლო თავად ასლან მასხადოვმა მცირე დაზიანებები მიიღო. ასლან მასხადოვი რუსეთის ფედერალურმა ხელისუფლებამ არაერთხელ დაადანაშაულა ტერორისტული აქტების მომზადებაში. ბრალდებების საპასუხოდ, მასხადოვი ყოველთვის აცხადებდა, რომ მას არაფერი აქვს საერთო ტერორისტულ ქმედებებთან, არ აქვს და არც აპირებს: „ეს არ არის ჩემი მეთოდები და არც ჩემი ხელწერა."

მასხადოვმა სიცოცხლის ბოლო  წლები ჩეჩნეთის მთიან ნაწილში  გაატარა.  მთებში გახიზნული გენერალი და მისი თანამებრძოლები იქიდან აწარმოებდა შეტაკებებს.  2000 წლის 10 მარტს რუსეთის ფედერაციის ხელისუფლებამ  ძებნილთა სიაში შეიყავანა, ხოლო 2002 წელს - საერთაშორისო ძებნილთა სიაში.  

ასლან მასხადოვის ლიკვიდაცია რუსეთის სპეცრაზმა   2005 წლის 8 მარტს მოახდინა, სოფელ დოიქურ-აულში (ტოლსტოი-იურთში).  კრემლმა  მოკლა ერთადერთი ლიდერი, რომელსაც სჯეროდა, რომ ჯერ კიდევ შესაძლებელი იყო კრემლის წარმომადგენლებთან მოლაპარაკება და დიპლომატიური ურთიერთობების წარმოება.   მასხადოვის მკვლელობით კრემლმა დაასამარა იმ ჩეჩნების მცირე ნაწილის ილუზია, რომლებსაც, მიუხედავად ყველაფრისა, მაინც სჯეროდათ  მოსკოვის ტერორისტულ რეჟიმთან ცივილიზებული ფორმებით  ურთიერთობის.  ასლან მასხადოვი არ არის ერთადერთი კავკასიელი ლიდერი, რომელიც რუსეთმა მოკლა  და არც უკანასკნელი, ვინც სიკვდილს შეხვდა მსოფლიოს ერთ-ერთი ყველაზე დიდი ტერორისტული დაჯგუფების, კრემლის   წინააღმდეგ ბრძოლაში. მაგრამ, სხვებისგან განსხვავებით მან გამოიყენა ყველა შესაძლო მეთოდი იმისთვის, რომ დიპლომატიური ენით მოეგვარებინა არსებული დაპირისპირება. მასხადოვის ლიკვიდაცია იყო ჩეჩნებისთვის დიდი ტრაგედია, ხოლო კრემლისთვის დიდი ზეიმი, რადგან მისი   ბრძოლიდან გამოთიშვის შედეგად  დასრულდა  ჩეჩნეთ-რუსეთის დაპირისპირების  ეს კონკრეტული პერიოდი. მართალია მასხადოვის სიკვდილმა საგრძნობლად შეასუსტა იჩქერიელი მებრძოლები, მაგრამ ბრძოლა დამოუკიდებლობისთვის ჯერ არ დასრულებულა.აღსანიშნავია, რომ მასხადოვი მოკლეს მაშინ, როდესაც სამშვიდობო მოლაპარაკებების  წამოწყება კვლავ კრემლზე გადავიდა: როდესაც მასხადოვის უფლებამოსილმა ემისარმა ახმედ ზაკაევმა  წარმოადგინა დოკუმენტი „გზა მშვიდობისაკენ ჩეჩნეთში“ და მას შემდეგ, რაც თავად მასხადოვმა განცხადება გააკეთა, რომ მას შეეძლო ომის დასრულება ვლადიმერ პუტინთან პირადი დიალოგის შემდეგ, ზუსტად 30 წუთში. რუსეთის ხელმძღვანელობამ მიატოვა  კონფლიქტების მოსაგვარებლად  საერთაშორისოდ მიღებული პრაქტიკა.

ასლან მასხადოვის პიროვნება ჩეჩენი ხალხის ისტორიაში მნიშვნელობის თვალსაზრისით შეიძლება შევადაროთ ისეთი  გამორჩეული ლიდერებს, როგორებიც იყვნენ შეიხ მანსური, ბეიბულატ ტაიმიევი,  ჯოხარ დუდაევი და ა.შ. ასლანისა და ჯოხარის ბედს ბევრი რამ აქვს საერთო: წარმატებული სამხედრო კარიერა სსრკ-ს შეიარაღებული ძალების რიგებში, რესპუბლიკაში ჩამოსვლა ყველაზე გადამწყვეტ პერიოდში, სამი წელი მშვიდობიანი პრეზიდენტის მმართველობასთან შედარებით და სიკვდილი რუსი დამპყრობლების წინააღმდეგ ომებში.1997 წლის საპრეზიდენტო არჩევნებში გამოვლენილი ნდობა ჯოხარ დუდაევის ერთგული თანამებრძოლის, ასლან მასხადოვის მიმართ, იყო ქვეყნის მასშტაბით და სრული პასუხისმგებლობით შეიძლება ითქვას, რომ ჩეჩნებს ჰყავდათ ეროვნული ლიდერი ამ სიტყვის ნამდვილი გაგებით. ასლან მასხადოვის  სამხედრო და პოლიტიკური ნიჭი აღიარა არა მხოლოდ ჩეჩენმა ხალხმა და მსოფლიო საზოგადოებამ, არამედ ჩეჩნების სამხედრო და პოლიტიკურმა მოწინააღმდეგემ - რუსეთმა. ეს იყო ჩეჩნების   უზარმაზარი პოლიტიკური მიღწევა და კანონიერი სახელმწიფოს აშენების რეალური შანსი. თუმცა,  რელიგიას ამოფარებულმა ძველმა რევოლუციონერებმა ამ საქმეშიც თავიანთი დამანგრეველი როლი შეასრულეს. სწორედ ისინი გახდნენ ასლან მასხადოვის და მასთან ერთად ჩეჩენი ერის  მტერი, რა თქმა უნდა, რუსეთთან ერთად, რამაც გამოიწვია ახალი, კიდევ უფრო საშიში არეულობა ჩეჩნურ საზოგადოებაში.  რადიკალური იდეების მქონე  ხალხმა აიძულა მასხადოვი მთელი ძალისხმევა დაეხარჯა სამოქალაქო ომის თავიდან ასაცილებლად. ასლან მასხადოვი ძლიერი და ძლიერი ნებისყოფის ლიდერი იყო, მან მთელი თავისი ძალა  გამოიყენა ჩეჩნურ საზოგადოებაში სამოქალაქო დაპირისპირების აღსაკვეთად.  დიდი ძალისხმევის მიუხედავად, რუსეთმა   რესპუბლიკაში სამოქალაქო ომის გაჩაღება ვერ მოახერხმა, ამიტომ იძულებული გახდა დაეწყო ღია აგრესია ჩეჩნეთის  წინააღმდეგ.

ასლან მასხადოვს ჰქონდა არჩევანი: ან უარი ეთქვა თავის პრინციპებზე და „საპატიო ტყვეობა“ მიეღო,  ამ შემთხვევაში მიიღებდა  მატერიალურ სარგებლს და უზრუნველი ცხოვრება ექნებოდა სიცოცხლის ბოლომდე, ან  გაჰყოლოდა საკუთარი წინაპრების გზაზს, რომლებმაც სიცოცხლე გაწირეს და  თავისუფლება დაიცვეს. მასხადოვმა  აირჩია ეს უკანასკნელი და ღირსეულად დაასრულა თავისი ცხოვრების რთული გზა - ეროვნული ლიდერის, პოლიტიკოსის, მეომრისა და ჩეჩენი  ღირსეული ვაჟკაცის გზა.

ჩვენი წინაპრების განვლილი რთული გზა  უსარგებლო იქნება , თუ მისგან სასიცოცხლო გაკვეთილებს არ ვისწავლით. იჩქერიის პრეზიდენტის ასლან მასხადოვის გარდაცვალების მეჩვიდმეტე წლისთავზე, უნდა გავაცნობიეროთ, რომ ერთადერთი რეალური გზა ეროვნული დამოუკიდებლობის მისაღწევად და ჩეჩენი ხალხის უსაფრთხოების უზრუნველსაყოფად არის ერთიანობა. ასლან მასხადოვი აღარ ჰყავს ჩეჩნეთს, მაგრამ მისგან შემოგვრჩა ის  გმირული გზა, რომელიც მან გაიარა სამშობლოს სამსახურში.  დასაფასებელია ის პოლიტიკური და მორალური მემკვიდრეობა, რომელიც მან დაუტოვა ჩეჩენ ხალხს. ასლან მასხადოვის ხსოვნა სამუდამოდ დარჩება ჩვენს გულებში და ჩეჩენი ხალხის ისტორიას.

 

ჩეჩნეთის უახლესი ისტორიის ერთ-ერთი ყველაზე გამორჩეული ლიდერი, ჩეჩნეთის მეორე პრეზიდენტი,  ასლან (ალიევიჩ) მასხადოვი დაიბადა 1951 წელს ყაზახეთში, სოფელ შაკაიში, დეპორტირებული ჩეჩნების ოჯახში. 1972 წელს დაამთავრა თბილისის უმაღლესი საარტილერიო სასწავლებელი, შემდეგ 1981 წელს - მოსკოვის უმაღლესი საარტილერიო სასწავლებელი. მსახურობდა შორეულ აღმოსავლეთში. 1990 წლის შემოდგომიდან - ვილნიუსის  სარაკეტო ჯარების და არტილერიის შტაბის უფროსი და მე-7 დივიზიის მეთაურის მოადგილე. ასევე, იყო სამმართველოს ოფიცერთა კრების თავმჯდომარე და პოლკოვნიკის წოდებამდე ავიდა. ჩეჩნეთში ჩასვლამდე ასლან მასხადოვი ვილნიუსში ცხოვრობდა.  იმ პერიოდში ის ხელმძღვანელობდა საარტილერიო პოლკს ლიტვაში, რომელიც მისი მეთაურობით საუკეთესოდ იყო აღიარებული ბალტიის სამხედრო ოლქში. ბრწყინვალე სამხედრო კარიერა გაიხსნა ასლან მასხადოვის წინაშე, მაგრამ მან მიატოვა ის იმ მომენტში, როდესაც რუსული ჯარები მიუახლოვდნენ ჩეჩნეთის საზღვრებს და ბევრმა ანალიტიკოსმა იწინასწარმეტყველა რუსეთ-ჩეჩნეთის შეიარაღებული კონფლიქტის დაწყება. როგორც თავისი სამშობლოს ნამდვილი პატრიოტი, ასლან მასხადოვი ჩეჩნეთში 1992 წლის დეკემბერში ჩავიდა და განაცხადა, რომ მზად იყო ემსახურა დამოუკიდებელი ჩეჩნეთის რესპუბლიკის შეიარაღებული ძალების სტრუქტურებში. 1993 წლის ნოემბრიდან (დუდაევის დამხობის წარუმატებელი მცდელობის შემდეგ, როდესაც შეიარაღებული ძალების გენერალური შტაბის უფროსის ვისხან შახაბოვის მოხსნეს თანამდებობიდან),  მასხადოვი მსახურობდა გენერალური შტაბის უფროსის მოვალეობის შემსრულებლად, ხოლო 1994 წლის მარტში დაინიშნა გენერალური შტაბის უფროსის თანამდებობაზე. 1994 წელს, პირველი ომის დასაწყისში მასხადოვი ხელმძღვანელობდა გროზნოში პრეზიდენტის სასახლისა და თავად ქალაქის დაცვას. მან მოიგერია პრორუსული „ოპოზიციური“ ძალების შეიარაღებული აჯანყებები და პროვოკაციები. 1995 წლის თებერვალში დუდაევმა მასხადოვს დივიზიონის გენერლის წოდება მიანიჭა.

1996 წლის აგვისტოში მასხადოვი წარმოადგენდა ჩეჩნურ მხარეს რუსეთის ფედერაციის უშიშროების საბჭოს მდივანთან, ალექსანდრე ლებედთან მოლაპარაკებებში, რომელიც დასრულდა ხასავიურტის ხელშეკრულების ხელმოწერით. 1996 წლის 17 ოქტომბერს ასლან მასხადოვი დაინიშნა ჩეჩნეთის კოალიციური მთავრობის პრემიერ-მინისტრის პოსტზე. 1996 წლის დეკემბერში, საარჩევნო კანონის შესაბამისად, გადადგა თანამდებობიდან, რათა ჰქონდა  საპრეზიდენტო არჩევნებში მონაწილეობის უფლება. 1997 წლის 27 იანვარს აირჩიეს იჩქერიის პრეზიდენტად. 1997 წლის 12 მაისს მოსკოვში, იჩქერიის ლეგიტიმურმა პრეზიდენტმა, ასლან მასხადოვმა და რუსეთის პრეზიდენტმა, ბორის ელცინმა ხელი მოაწერეს სამშვიდობო ხელშეკრულებას "მშვიდობისა და თანამშრომლობის შესახებ", რომელიც ფაქტობრივად,  ჩეჩნეთის  დამოუკიდებლობის  აღიარების ტოლფასი იყო. ხელშეკრულებაში მკაფიოდ გაწერილი  იყო:  „ამიერიდან ყველა საკითხი გადაწყდება მხოლოდ საერთაშორისო სამართლის საფუძველზე...“.

 1998 წლის დეკემბერს, მას დაუპირისპირდა  "პრორუსული იპოზიცია". "საველე მეთაურებმა" და  ე.წ. "ჩეჩნეთის სარდლების საბჭომ" რესპუბლიკის შარიათის უზენაეს სასამართლოს მოსთხოვა ასლან მასხადოვის თანამდებობიდან გადაყენება. თუმცა, სასამართლომ ვერ დაადგინა  პრეზიდენტის თანამდებობიდან გადაყენების საფუძველი. მოგვიანებით გაჩნდა ინფორმაცია ამ გარემოცვის რუსეთის სპეცსამსახურებთან თანამშრომლობის შესახებ.1997-1999 წლებში იჩქერიის პრეზიდენტის წინააღმდეგ განხორციელდა 11 ტერორისტული აქტი, რასაც  რამდენიმე პირადი მცველის სიცოცხლე ემსხვერპლა, ხოლო თავად ასლან მასხადოვმა მცირე დაზიანებები მიიღო. ასლან მასხადოვი რუსეთის ფედერალურმა ხელისუფლებამ არაერთხელ დაადანაშაულა ტერორისტული აქტების მომზადებაში. ბრალდებების საპასუხოდ, მასხადოვი ყოველთვის აცხადებდა, რომ მას არაფერი აქვს საერთო ტერორისტულ ქმედებებთან, არ აქვს და არც აპირებს: „ეს არ არის ჩემი მეთოდები და არც ჩემი ხელწერა."

მასხადოვმა სიცოცხლის ბოლო  წლები ჩეჩნეთის მთიან ნაწილში  გაატარა.  მთებში გახიზნული გენერალი და მისი თანამებრძოლები იქიდან აწარმოებდა შეტაკებებს.  2000 წლის 10 მარტს რუსეთის ფედერაციის ხელისუფლებამ  ძებნილთა სიაში შეიყავანა, ხოლო 2002 წელს - საერთაშორისო ძებნილთა სიაში.  

ასლან მასხადოვის ლიკვიდაცია რუსეთის სპეცრაზმა   2005 წლის 8 მარტს მოახდინა, სოფელ დოიქურ-აულში (ტოლსტოი-იურთში).  კრემლმა  მოკლა ერთადერთი ლიდერი, რომელსაც სჯეროდა, რომ ჯერ კიდევ შესაძლებელი იყო კრემლის წარმომადგენლებთან მოლაპარაკება და დიპლომატიური ურთიერთობების წარმოება.   მასხადოვის მკვლელობით კრემლმა დაასამარა იმ ჩეჩნების მცირე ნაწილის ილუზია, რომლებსაც, მიუხედავად ყველაფრისა, მაინც სჯეროდათ  მოსკოვის ტერორისტულ რეჟიმთან ცივილიზებული ფორმებით  ურთიერთობის.  ასლან მასხადოვი არ არის ერთადერთი კავკასიელი ლიდერი, რომელიც რუსეთმა მოკლა  და არც უკანასკნელი, ვინც სიკვდილს შეხვდა მსოფლიოს ერთ-ერთი ყველაზე დიდი ტერორისტული დაჯგუფების, კრემლის   წინააღმდეგ ბრძოლაში. მაგრამ, სხვებისგან განსხვავებით მან გამოიყენა ყველა შესაძლო მეთოდი იმისთვის, რომ დიპლომატიური ენით მოეგვარებინა არსებული დაპირისპირება. მასხადოვის ლიკვიდაცია იყო ჩეჩნებისთვის დიდი ტრაგედია, ხოლო კრემლისთვის დიდი ზეიმი, რადგან მისი   ბრძოლიდან გამოთიშვის შედეგად  დასრულდა  ჩეჩნეთ-რუსეთის დაპირისპირების  ეს კონკრეტული პერიოდი. მართალია მასხადოვის სიკვდილმა საგრძნობლად შეასუსტა იჩქერიელი მებრძოლები, მაგრამ ბრძოლა დამოუკიდებლობისთვის ჯერ არ დასრულებულა.აღსანიშნავია, რომ მასხადოვი მოკლეს მაშინ, როდესაც სამშვიდობო მოლაპარაკებების  წამოწყება კვლავ კრემლზე გადავიდა: როდესაც მასხადოვის უფლებამოსილმა ემისარმა ახმედ ზაკაევმა  წარმოადგინა დოკუმენტი „გზა მშვიდობისაკენ ჩეჩნეთში“ და მას შემდეგ, რაც თავად მასხადოვმა განცხადება გააკეთა, რომ მას შეეძლო ომის დასრულება ვლადიმერ პუტინთან პირადი დიალოგის შემდეგ, ზუსტად 30 წუთში. რუსეთის ხელმძღვანელობამ მიატოვა  კონფლიქტების მოსაგვარებლად  საერთაშორისოდ მიღებული პრაქტიკა.

ასლან მასხადოვის პიროვნება ჩეჩენი ხალხის ისტორიაში მნიშვნელობის თვალსაზრისით შეიძლება შევადაროთ ისეთი  გამორჩეული ლიდერებს, როგორებიც იყვნენ შეიხ მანსური, ბეიბულატ ტაიმიევი,  ჯოხარ დუდაევი და ა.შ. ასლანისა და ჯოხარის ბედს ბევრი რამ აქვს საერთო: წარმატებული სამხედრო კარიერა სსრკ-ს შეიარაღებული ძალების რიგებში, რესპუბლიკაში ჩამოსვლა ყველაზე გადამწყვეტ პერიოდში, სამი წელი მშვიდობიანი პრეზიდენტის მმართველობასთან შედარებით და სიკვდილი რუსი დამპყრობლების წინააღმდეგ ომებში.1997 წლის საპრეზიდენტო არჩევნებში გამოვლენილი ნდობა ჯოხარ დუდაევის ერთგული თანამებრძოლის, ასლან მასხადოვის მიმართ, იყო ქვეყნის მასშტაბით და სრული პასუხისმგებლობით შეიძლება ითქვას, რომ ჩეჩნებს ჰყავდათ ეროვნული ლიდერი ამ სიტყვის ნამდვილი გაგებით. ასლან მასხადოვის  სამხედრო და პოლიტიკური ნიჭი აღიარა არა მხოლოდ ჩეჩენმა ხალხმა და მსოფლიო საზოგადოებამ, არამედ ჩეჩნების სამხედრო და პოლიტიკურმა მოწინააღმდეგემ - რუსეთმა. ეს იყო ჩეჩნების   უზარმაზარი პოლიტიკური მიღწევა და კანონიერი სახელმწიფოს აშენების რეალური შანსი. თუმცა,  რელიგიას ამოფარებულმა ძველმა რევოლუციონერებმა ამ საქმეშიც თავიანთი დამანგრეველი როლი შეასრულეს. სწორედ ისინი გახდნენ ასლან მასხადოვის და მასთან ერთად ჩეჩენი ერის  მტერი, რა თქმა უნდა, რუსეთთან ერთად, რამაც გამოიწვია ახალი, კიდევ უფრო საშიში არეულობა ჩეჩნურ საზოგადოებაში.  რადიკალური იდეების მქონე  ხალხმა აიძულა მასხადოვი მთელი ძალისხმევა დაეხარჯა სამოქალაქო ომის თავიდან ასაცილებლად. ასლან მასხადოვი ძლიერი და ძლიერი ნებისყოფის ლიდერი იყო, მან მთელი თავისი ძალა  გამოიყენა ჩეჩნურ საზოგადოებაში სამოქალაქო დაპირისპირების აღსაკვეთად.  დიდი ძალისხმევის მიუხედავად, რუსეთმა   რესპუბლიკაში სამოქალაქო ომის გაჩაღება ვერ მოახერხმა, ამიტომ იძულებული გახდა დაეწყო ღია აგრესია ჩეჩნეთის  წინააღმდეგ.

ასლან მასხადოვს ჰქონდა არჩევანი: ან უარი ეთქვა თავის პრინციპებზე და „საპატიო ტყვეობა“ მიეღო,  ამ შემთხვევაში მიიღებდა  მატერიალურ სარგებლს და უზრუნველი ცხოვრება ექნებოდა სიცოცხლის ბოლომდე, ან  გაჰყოლოდა საკუთარი წინაპრების გზაზს, რომლებმაც სიცოცხლე გაწირეს და  თავისუფლება დაიცვეს. მასხადოვმა  აირჩია ეს უკანასკნელი და ღირსეულად დაასრულა თავისი ცხოვრების რთული გზა - ეროვნული ლიდერის, პოლიტიკოსის, მეომრისა და ჩეჩენი  ღირსეული ვაჟკაცის გზა.

ჩვენი წინაპრების განვლილი რთული გზა  უსარგებლო იქნება , თუ მისგან სასიცოცხლო გაკვეთილებს არ ვისწავლით. იჩქერიის პრეზიდენტის ასლან მასხადოვის გარდაცვალების მეჩვიდმეტე წლისთავზე, უნდა გავაცნობიეროთ, რომ ერთადერთი რეალური გზა ეროვნული დამოუკიდებლობის მისაღწევად და ჩეჩენი ხალხის უსაფრთხოების უზრუნველსაყოფად არის ერთიანობა. ასლან მასხადოვი აღარ ჰყავს ჩეჩნეთს, მაგრამ მისგან შემოგვრჩა ის  გმირული გზა, რომელიც მან გაიარა სამშობლოს სამსახურში.  დასაფასებელია ის პოლიტიკური და მორალური მემკვიდრეობა, რომელიც მან დაუტოვა ჩეჩენ ხალხს. ასლან მასხადოვის ხსოვნა სამუდამოდ დარჩება ჩვენს გულებში და ჩეჩენი ხალხის ისტორიას.